koha

Për njeriun parahistorik rrjedhja e kohës ishte shumë e rëndësishme për mbijetesën e tij, kurse rrjedhjen e saj e ka “lexuar” nga ndryshimet që kanë ndodhur në natyrë. Ndryshimi i stinëve të vitit dhe lëvizja e diellit dhe hënës ishin “orët” me të cilat njerëzit në të kaluarën e matin kohën. Vëzhgimi i qiellit u lejoi qytetërimeve të hershme që të prodhojnë disa lloj kalendarësh të bazuar në lëvizjen e hënës. Qytetërimet e lashta të Babilonisë, Egjiptit, Indisë dhe Kinës kishin të zhvilluar sisteme të regjistrimit të kohës. Egjiptianët mendonin se viti ka 365 ditë, kurse kohën e caktonin duke e vërejtur momentin e lindjes së yllit Sirius – yllin më të ndritshëm në qiell.

Deri në vitin 45 p.e.r. nuk u bë asnjë përpjekje serioze për të barazuar llogaritë e ndryshme të kohës në të gjithë botën e atëhershme të njohur. Kalendari Julian, i quajtur sipas emrit Jul Caezarit, sot njihet si kalendari i vjetër. Në të ishin futur: vit i brishtë, heqja e vitit hënor, përcaktimi i saktë i gjatësisë së një viti në 365,25 ditë, renditja e ditëve në muaj (në disa muaj 30 ditë, në disa 31 ditë, kurse në muajin shkurt 28 apo 29 ditë), kthimi i ekuinoksit (barazimit të ditës dhe natës) në mars.

Në vitin 1582 kalendari i vjetër në pjesën më të madhe të Evropës u zëvendësua me kalendarin gregorian ose me kalendarin e ri, kurse në vende të tjera ishte përdorur deri vonë, deri në vitin 1918, kur ishte refuzuar përfundimisht në Perandorinë Osmane. Astronomët e kuptuan se viti prej 365,25 ditësh nuk është i përshtatshëm me vitin Tropikal (ose koha e nevojshme që të ndryshohen të gjitha katër stinët), i cili është 20 minuta më i shkurtër se sa koha që i duhet Tokës të bëjë një rrotullim të plotë rreth diellit. Ky ndryshim është akumuluar gjatë shekujve për dhjetë ditë të plota në shekullin e 16-të. Nëse ky ndryshim nuk ishte korrigjuar, atëherë Viti i Ri dhe Krishtlindjet, nuk do të kishte kohë që të jenë në.